Konsèy Pou yon Gwosès ki an Sante

Chè Manman,

Ou vle gen yon tibebe ki ansante epi pou ou rete ansante, tou. Manje manje nitritif epi jwenn swen ou bezwen an se youn nan pi gwo kado ou bay tibebe k ap devlope w la.

WIC kapab ede w:

Aprann sou alètman
Fè chwa manje ki bon pou lasante pou ou ak fanmi ou
Jwenn referans pou swen sante ak lòt pwogram kominotè
Aprann kijan pou kenbe tibebe w la an sante ak an sekirite
Achte manje ki bon pou lasante

Konsèy ki nan paj sa a pa ranplase konsèy pwofesyonèl swen sante w la. Ekri kesyon pou w poze anvan ou ale fè egzamen prenatal ou yo.

Lè w vizite biwo WIC lokal ou a, ou ka aprann plis sou yon manje ki bon pou lasante. Nou espere ou jwi tout sa WIC gen pou ofri.

Sensèman,
Estaf WIC ou a

Resevwa Swen Prenatal

Swen prenatal se swen sante pou fanm ki ansent. Yon pwofesyonèl swen sante oswa yon enfimyè ki fòme espesyalman ap verifye ou menm ak tibebe w lan anfòm.

OU KAPAB ATANN OU AK:

Resevwa swen prenatal depi w ou panse ou ansent. Orè ki pi wo a se yon gid; li enpòtan pou ale nan tout randevou yo rekòmande yo. Ou ka aprann plis konsènan tibebe w lan ak kijan kò w ap chanje.

Si w bezwen èd pou peye pou swen prenatal, kontakte biwo Medicaid lokal ou a.

Chwazi Manje ki Bon pou Lasante pou Ou ak Tibebe w la

Tibebe w lan grandi pi byen lè ou manje manje ki bon pou lasante. Chwazi yon varyete manje nan tout 5 gwoup manje chak jou.

Pou yon plan manje pèsonèl chak jou, ale sou www.myplate.gov

GRENN

LEGIM

FWI

PWODUI LETYE

PWOTEYIN

GRENN

LEGIM

FWI

PWODUI LETYE

PWOTEYIN

Egzanp

Meni

Ou menm ak tibebe w lan fonksyone pi byen lè ou manje repa regilye ak ti goute. Men yon echantiyon meni ki sèvi ak kèk manje ou ka achte ak avantaj WIC ou yo.

Men kèk egzanp sou ki gwosè pòsyon repa ak ti goute yo ta ka ye nan plat ou an.

Manje Maten

1 fig

1 tas lèt san grès oswa 1%

1 tranch pen griye ak grenn antye

1 ze kuit, bwouye

Manje Midi

½ tas bwokoli kuit

1 tas dlo

1 ons pen mayi

½ tas sòs tomat

avèk ¼ tas pwa pinto ak ¼ tas pwa wouj

Ti Goute

1 tas 100% ji zoranj

1 tas melon koupe an moso

½ tas yogout ki pa gen anpil grès ladan

5 oswa 6 bonbon grenn antye

3 oswa 4 tranch fwomaj

½ tas tranch konkonm ak 1 gwo kiyè vinegrèt

bwè dlo ant repa ak ti goute yo

Dine

1 tas salad vèt melanje, ak ¼ tas tomat

avèk ½ ze bouyi ak 1 gwo kiyè vinegrèt

½ tas kawòt kuit, tranche

1 tas diri mawon kuit

avèk 3 ons poul kuit tranche

1 tas lèt san grès oswa 1%

Ti Goute: Bon Gou, Sen epi Fasil

Vize 2 jiska 3 ti goute chak jou. Eseye yon konbinezon ti goute ki bon pou lasante lè w chwazi manje ki soti nan omwen de gwoup manje. Ti goute balanse sa yo ap fè ou santi w satisfè.

EGZANP: Tranch Pòm + Manba

PEN, SEREYAL, OUBYEN LÒT GRENN

Bagèl
Sereyal
Ble antye oubyen tòtiya mayi
Bonbon
Mòfin anglè
Bonbon Graham
Avwàn oubyen mayi moulen
Pen Pita
Pen rezen
Pen konplè
Granola oswa trail mix
Pòpkòn

PWODUI LETYE OSWA PWOTEYIN

FWI OUBYEN LEGIM

Bwokoli
Kawòt
Pwavwon vèt
Edamame
Tomat
Seleri
Zaboka
Pòm
Fig
Rezen
Melon
Zoranj
Pèch
Anana
Rezen
Frèz

Konsèy pou Restoran Manje Rapid

Ou andeplasman? Mande pou manje rapid sa yo:

Sandwitch poul griye
Anmbègè senp oubyen bègè ofwomaj
Salad repa prensipal oubyen salad akote
Pitza ki gani ak pwavwon vèt, tomat ak djondjon
Borito Pwa oswa poul
Pòmdetè kwit nan fou ak legim ak ganiti fwomaj
Fwi
Dlo, lèt ki pa gen anpil grès oswa 100% ji

Konsèy sou Sekirite Manje

Lave men w ak savon ak dlo anvan w manje oubyen prepare manje.
Lave legim ak fwi ak dlo anvan w manje oubyen kwit yo.
Kwit vyann bèf, kochon, poul, kodenn, pwason, ak fwi demè nan etap byen kwit lan.
Chofe a vapè anvan ou manje òldòg, vyann frèt ak vyann chakitri tankou montadèl, salami oswa janbon.
Mande Nitrisyonis WIC a oswa pwofesyonèl swen sante w la ki pwason ki san danje ak kantite yo rekòmande pou manje pandan gwosès la.

Pa manje kèk manje.

Gen kèk manje ki pa an sekirite pou ou menm ak tibebe w la lè ou ansent. Pa manje:

Pwason doredmè, espadon, makwo wayal, oubyen reken
Zuit oubyen pwason kri tankou souchi, sachimi, oswa sevich
Vyann ki pa fin kuit, ki ra oswa kri tankou poul, vyann bèf oswa kodenn
Tatinad chakitri, oswa pate ki pa t chofe nan vapè
Ze ki kwit dousman oubyen ki kri
Vyann fime
Òldòg ki pa fin kuit
Fwomaj Feta, venn ble, Bri, oubyen estil meksiken (fwomaj blan oubyen fwomaj fre)
Lèt (kri) oubyen fwomaj ki pa pasterize
Ji oubyen sid ki pa pasterize
Jèm kri, tankou jèm lizèn

Mande pwofesyonèl swen sante w la anvan ou pran remèd fèy oswa bwè ti te a baz plant; yo ka fè tibebe w la mal.

Pran Vitamin Prenatal

Vitamin prenatal gen fè siplemantè ak asid folik pou ede tibebe w lan grandi. Verifye pou wè si vitamin prenatal ou a gen omwen 150 mcg yòd. Si vitamin prenatal ou pran an pa gen kantite yòd sa a, mande pwofesyonèl swen sante w la.

Pa pran okenn lòt vitamin sof si pwofesyonèl swen sante w la preskri w li.

Kenbe Dan w an Sante

Fanm ansent fè fas ak chanjman òmon ki ka afekte sante bouch yo.

POU W KENBE DAN W AK JANSIV OU AN SANTE, ASIRE W OU:

Itilize yon bwòs dan a pwal mou. Bwose dousman. Si jansiv ou senyen lè w ap bwose oubyen itilize fil dantè, di pwofesyonèl swen sante w lan sa.

Rete Aktif pou Kò w Rete an Sante.

Kò w rete anfòm lè w fè l bouje. Si pwofesyonèl swen sante w la di li oke, kontinye aktif. Mache, detire, ak naje se kèk bon fason.

LÈ W AKTIF SA AP EDE W:

Jwenn tan pou w aktif pandan 30 minit, majorite oubyen tout jou nan semèn lan.

OU KA DIVIZE TAN AN KONSA:

Mache 10 minit nan maten

Mache 10 minit nan apre midi

Mache 10 minit nan aswè

30 minit

Ogmantasyon Gwosè ki an Sante

Kantite pwa ou ta dwe pran depann de pwa ou anvan gwosès la. Mande pwofesyonèl swen sante w la, enfimyè oswa Nitrisyonis WIC ou an yon graf pwa pou swiv pwogrè w.

Pwa Anvan Gwosès Ou a

Pwa ki twò ba
BMI mwens pase 18.5

Gwosè ki an Sante
BMI 18.5 jiska 24.9

Eksè pwa
BMI 25 jiska 29.9

Obèz
BMI pi wo oswa egal a 30

Ogmantasyon Gwosè ki an Sante Pandan Gwosès Ou a

28-40 liv

25-35 liv

15-25 liv

11-20 liv

Ogmantasyon Gwosè pandan gwosès la ede tibebe w la grandi. Ogmantasyon pwa pandan premye trimès lan ta dwe 1-4 liv. Kòmanse nan 4yèm mwa a, ou ka pran apeprè mwatye (½) jiska yon (1) liv chak semèn.

POU W KENBE YON OGMANTASYON PWA REGILYE:

SI OGMANTASYON PWA OU AN:

Egzak

Ou ka pèdi pwa a pi fasil apre tibebe w lan fin fèt. Li ka ede pwoteje sante w ak sante tibebe w la.

Twò piti

Tibebe w lan ka fèt twò pitit oubyen twò bonè.

Twòp

Li ka pi difisil pou ou pèdi pwa a apre tibebe w lan fin fèt. Li ta ka ogmante risk pou w gen pwoblèm sante alontèm.

Si w ap tann marasa, triplè oswa plis, pale ak pwofesyonèl swen sante w la sou ogmantasyon pwa ki bon pou ou.

Kenbe Tibebe w lan an Sekirite ak an Sante

Li rekòmande pou evite tabak, nikotin, alkòl (byè, diven, likè, oswa bwason melanje), marigwana, ak dwòg ilegal pandan gwosès la. Chak nan pwodui sa yo ka gen yon enpak negatif sou sante ou ak sante tibebe w la.

Nou konnen li ka difisil pou sispann oswa diminye itilizasyon tabak, nikotin, alkòl, marigwana, ak dwòg ilegal.

Si w ap lite pou sispann oswa diminye itilizasyon yo, gen resous ki disponib pou ou.

Ou pa poukont ou.

Nou la pou nou sipòte w.

Liy Kite Adiksyon Delaware la

Pou jwenn sipò pou kite tabak oswa itilizasyon nikotin, tankou akonpayman gratis, yon plan pou kite gratis, ak materyèl edikatif gratis ale sou www.quitnow.net.

Pou jwenn sipò pou w kite alkòl, marigwana, oswa lòt itilizasyon dwòg ilegal kontakte pwofesyonèl swen sante w la oswa ale sou www.helpisherede.com.

Konsilte pwofesyonèl swen sante w la anvan ou pran medikaman pou asire w li san danje pou tibebe w la.

Malèz nan Gwosès

Kò w chanje lè w ansent. Ou ka santi vant ou boulvèse pandan premye 3 oubyen 4 mwa yo. Kèk sant ak manje ka fè w vomi.

SI W SANTI W MALAD... (KÈ PLEN NAN MATEN):

Ouvri fenèt yo pou w kite lè fre antre epi lè ki chita anndan an soti
Leve lantman lè w reveye
Manje kèk ti bonbon sèl anvan ou leve nan kabann
Evite sant ki ka fè w malad
Konsome manje ki frèt si sant manje ki kuit la fè w malad
Konsome ti kantite manje chak youn oubyen de èdtan
Bwè likid, men pran pa ti gout

“Kè plen nan maten” ka rive nan nenpòt moman pandan jounen an.

Menm si w santi w malad, ou toujou bezwen manje ak likid. Si anyen pa ret nan vant ou, rele pwofesyonèl swen sante w lan.

Pandan tibebe w lan ap grandi, vant ou ka lou lè w manje. Li ka vin difisil pou w gen twalèt. Pale ak pwofesyonèl swen sante w lan si w gen pwoblèm sa yo. Pa pran medikaman sof si pwofesyonèl swen sante w la preskri w li. Men kèk konsèy:

SI W GEN LESTOMAK BRILE...(ENDIJESYON):

Konsome 5 oubyen 6 ti repa, olye de 2 oubyen 3 gwo repa
Evite Konsome manje fri oubyen ki gen grès
Manje mwens manje pike
Bwè ti kou dlo ak repa ou yo
Mache apre w fin manje
Evite kafeyin nan soda, kafe, oswa te

SI W KONSTIPE… (PA KA POUPOU):

Legim
Fwi
Pwa
Sereyal a grenn antye
Pen ak bonbon ble antye
Nouy ble antye
Diri mawon
Tòtiya mayi

Bay Tibebe w la Bon Kòmansman an – Bay Tete!

Lèt tete se tout sa tibebe w la bezwen pou 6 premye mwa lavi li yo. Lèt ou a gen bon engredyan yo nan bon kantite yo pou bay tibebe w la yon kòmansman ki kenbe li pi an sante nan lavi li. Alètman bon pou ou tou. Kontakte Konseye Alètman w lan pou jwenn sipò pou alètman.

MANMAN K AP BAY TETE YO DI...

“Bay tete nan nwit pi fasil.”

“Li fè m ekonomize tan – Mwen pa bezwen melanje lèt nan bwat oswa netwaye bibwon.”

“Li fè m ekonomize lajan – Mwen pa bezwen achte lèt nan bwat oswa bibwon.”

“Mwen santi mwen plis atache ak ti bebe mwen an.”

“Lè mwen bay tete, mwen santi mwen fyè. Tibebe mwen an grandi an sante epi li fò ak yon kado sèlman mwen ka bay.”

ALÈTMAN PWOTEJE SANTE TIBEBE W LA.

Tibebe ki pran tete gen yon risk ki pi ba pou yo gen:

ALÈTMAN BON POU MANMAN TOU.

Alètman ede ou:

Reyalite sou Alètman

Anpil manman gen kesyon sou alètman.
Pale ak anplwaye WIC yo sou nenpòt enkyetid ou ka genyen sou alètman.
Bay tete chak fwa tibebe w la grangou ap pèmèt kò w pwodui tout lèt tibebe w la bezwen.
Lè w kenbe tibebe a po l kole sou po w pandan ou nan lopital la epi apre w fin ale lakay ou, sa ede w pwodui lèt.
Alètman pa ta dwe fè mal.
Si li fè mal, chèche èd. Kontakte konseye alètman ou an oswa pwofesyonèl swen sante w la. Klike la a pou w jwenn yon lis konseye.
Mande èd lakay ou, sitou nan premye jou yo.
Mande fanmi ak zanmi pou yo patisipe nan travay nan kay la epi siveye lòt timoun yo. Papa oswa yon lòt manm fanmi ka kenbe ti bebe a po li kole ak po ou, ede nan benyen ak moman pou jwe ak li. Tibebe bezwen anpil lanmou ak karès anplis de lè w ap ba yo manje.
Ou ka retounen nan travay oswa lekòl epi kontinye bay tete.
Pifò eta yo gen lwa ki egzije espas travay yo sipòte anplwaye ki ap bay tete. Genyen tou lwa nan tout 50 eta yo pou pwoteje manman yo lè yo ap bay tete an piblik.
Manman ki ap bay tete ka konsome manje yo pi renmen yo!
Pa gen rejim ki nesesè.

Pou jwenn plis enfòmasyon sou alètman, ale sou wicbreastfeeding.fns.usda.gov

Plan Alètman Mwen Nan Lopital La

Di enfimyè w yo ak doktè w la ke objektif ou se bay tibebe w la tete sèlman. Mande yo pou yo suiv gid sa yo toutotan ke li san danje medikalman pou tibebe w la ak pou ou:

Alètman eksklizif – Tanpri pa bay tibebe mwen an okenn lèt tibebe, dlo oswa dlo sik glikoz anvan ou pale ak patnè mwen oswa mwen.

Po kole sou Po – Pandan mwen entène an, mwen vle kenbe ti bebe mwen an kole sou mwen toutotan sa posib.

Ponp Tete – Si tibebe mwen an pa kapab pran tete oswa si yo separe li ak mwen akòz rezon medikal, mwen vle itilize yon ponp tete pi vit ke posib. Si mwen bezwen ponpe pi lontan pase lè m te etène lopital mwen an, tanpri sonje m pou m rele konseye alètman mwen an.

Pa bay Bibwon oswa Sison – Tanpri, pa bay ti bebe mwen an tetin atifisyèl. Sa a gen ladan sison oswa nenpòt kalite bibwon.

Sipò Alètman – Tanpri ede m bay tete pandan premye èdtan apre akouchman an.

Sak pou Ale Lakay ou – Tanpri pa voye okenn lèt tibebe oswa enfòmasyon sou lèt tibebe lakay nou lè nou kite lopital la. Olye de sa, tanpri fè m sonje ke m ap bay tibebe m pi bon nitrisyon lè m chwazi bay tete.

Kreye Tan pou Tèt Ou.

Gen yon tibebe se yon travay ki difisil! Pafwa ou ka santi w fatige, emosyonèl epi irite. Ou ka menm santi w tris. Jwenn tan pou w rilaks epi pran repo. Si w santi w debòde, mande èd.

Mande fanmi ak zanmi èd.

Pale ak pwofesyonèl swen sante w lan.

Rele Liy Èd Entènasyonal pou Sipò Apre Akouchman nan 1-800-944-4773, ale sou www.postpartum.net, oswa voye yon mesaj tèks bay 800-944-4773 (Anglè) oswa 971-203-7773 (Espanyòl).

Si ou vle fè ti bebe w la mal kontakte www.Helpisherede.com oswa resous Delaware ki pi ba yo: Rele Hope Line Delaware la: 833-9-HOPEDE oswa rele Sèvis Entèvansyon Kriz: 800-652-2929 (Northern DE) 800-345-6785 (Southern DE).